Οι Σουμέριοι ήταν λαός της νότιας Μεσοποταμίας, ο πολιτισμός του οποίου άκμασε περίπου μεταξύ 4100-1750 π.Χ. Το όνομά τους προέρχεται από την περιοχή η οποία συχνά - και λανθασμένα - αναφέρεται ως "χώρα". Ωστόσο, το Σουμερ δεν υπήρξε ποτέ μια συνεκτική πολιτική οντότητα, αλλά μια περιοχή πόλεων-κρατών, όπου ο κάθε βασιλιάς διοικούσε και την ανάλογη πόλη.
Το Σουμερ ήταν το νότιο κομμάτι νότια της Ακκάδ, έτσι οι κάτοικοι της οποίας έδωσαν στο Σουμερ το όνομά του, που σημαίνει "γη των πολιτισμένων βασιλιάδων". Οι ίδιοι οι Σουμέριοι αναφέρονταν στην περιοχή τους απλώς ως "η γη" ή "η γη των μαυροκέφαλων ανθρώπων".
Οι Σουμέριοι ήταν υπεύθυνοι για πολλές από τις σημαντικότερες καινοτομίες, εφευρέσεις και έννοιες που θεωρούνται δεδομένες στις μέρες μας. Ουσιαστικά "εφηύραν" τον χρόνο, διαιρώντας την ημέρα και τη νύχτα σε δωδεκάωρες περιόδους, τις ώρες σε 60 λεπτά και τα λεπτά σε 60 δευτερόλεπτα. Άλλες καινοτομίες και εφευρέσεις τους περιλαμβάνουν τα πρώτα σχολεία, την πρωιμότερη εκδοχή της ιστορίας του μεγάλου κατακλυσμού και άλλων βιβλικών αφηγήσεων, το αρχαιότερο ηρωικό έπος, την κυβερνητική γραφειοκρατία, τη μνημειακή αρχιτεκτονική και τις τεχνικές άρδευσης.
Μετά την άνοδο των Αμοριτών στη Μεσοποταμία και την εισβολή των Ελαμιτών, το Σουμερ έπαψε να υπάρχει και ήταν γνωστό μόνο μέσω αναφορών στα έργα αρχαίων συγγραφέων, συμπεριλαμβανομένων των γραφιάδων που έγραψαν το βιβλικό βιβλίο της Γένεσης. Οι Σουμέριοι παρέμειναν άγνωστοι μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα μ.Χ., όταν οι ανασκαφές στη Μεσοποταμία έφεραν στο φως τον πολιτισμό τους και τις πολλές συνεισφορές τους.
Ανάπτυξη & Οι 39 "Πρωτιές"
Καθ' όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα μ.Χ., Ευρωπαίοι αρχαιολόγοι κατέβηκαν στην Εγγύς Ανατολή αναζητώντας αρχαίες πόλεις, τάφους και αντικείμενα. Κανείς από αυτούς δεν πήγε στη Μεσοποταμία για να αναζητήσει πόλεις των Σουμερίων, επειδή κανείς δεν γνώριζε ότι ο πολιτισμός αυτός είχε υπάρξει ποτέ - έψαχναν να ανασκάψουν τοποθεσίες που αναφέρονται στη Βίβλο, όπως η Βαβυλώνα και η Νινευί και ένα μυστηριώδες μέρος που ονομαζόταν Σινάρ - αλλά βρήκαν πολύ περισσότερα από όσα περίμεναν.
Κανείς δεν γνωρίζει από πού προέρχονταν οι Σουμέριοι, αλλά, γύρω στο 2900 π.Χ., είχαν εδραιωθεί στη νότια Μεσοποταμία. Η ιστορία αυτής της περιοχής χωρίζεται από τους σύγχρονους μελετητές σε έξι εποχές:
- Η περίοδος Ομπέντ- περίπου 5000-4100 π.Χ.
- Η περίοδος Ουρούκ - 4100-2900
- Η πρώιμη δυναστική περίοδος - 2900-2334 π.Χ.
- Η Ακκαδική περίοδος - 2334-2218 π.Χ.
- Η περίοδος της Γκουτίας - περ. 2218-2047 π.Χ.
- Η περίοδος Ουρ ΙΙΙ (γνωστή και ως Αναγέννηση των Σουμερίων) - 2047-1750 π.Χ.
Η προέλευση των ανθρώπων της περιόδου Ομπέντ είναι επίσης άγνωστη - όπως και ο πολιτισμός τους - αλλά άφησαν πίσω τους μερικά ενδιαφέροντα αντικείμενα και πιθανώς ίδρυσαν τις πρώτες κοινότητες που εξελίχθηκαν στις μεταγενέστερες πόλεις και εξελίχθηκαν σε πόλεις-κράτη κατά την περίοδο Ουρούκ. Στην Πρώιμη Δυναστική Περίοδο παρατηρήθηκε η άνοδος των βασιλέων, η εγκαθίδρυση της κυβέρνησης και της γραφειοκρατίας και η σύγκρουση μεταξύ των σουμεριακών πόλεων-κρατών για τα δικαιώματα γης και νερού. Οι πόλεις των Σουμερίων περιοδικά ενώνονταν κάτω από έναν μόνο βασιλιά, όπως στην περίπτωση του Ενεμπαραγκέζι του Κις, ο οποίος ηγήθηκε των Σουμερίων εναντίον του Ελάμ στον πρώτο καταγεγραμμένο πόλεμο της ιστορίας γύρω στο 2700 π.Χ. Οι Σουμέριοι ήταν νικητές και λεηλάτησαν τις πόλεις του Ελάμ.
Ο μεταγενέστερος βασιλιάς Εαννάτουμ θα ανακαταλάβει τμήματα του Ελάμ γύρω στο 2500 π.Χ. και ο Λουγκάλ Ζαγγεζί θα κάνει το ίδιο γύρω στο 2330 π.Χ., αλλά αυτοί οι βασιλείς δεν μπόρεσαν ποτέ να ελέγξουν πλήρως τις πόλεις-κράτη των Σουμερίων. Η Σουμερία κατακτήθηκε τελικά από τον Σαργκόν της Ακκάδ (2334-2279 π.Χ.), ο οποίος την έκανε τον πυρήνα της πολυεθνικής αυτοκρατορίας του. Διατήρησε τον έλεγχο της περιοχής τοποθετώντας έμπιστους αξιωματούχους σε ισχυρές θέσεις σε κάθε πόλη - μεταξύ των οποίων και η κόρη του, η Ενχεδουάννα (λ. 2285-2250 π.Χ.), αρχιέρεια της θεάς Ινάνα στην Ουρ (έμεινε στην ιστορία ως η πρώτη συγγραφέας στον κόσμο που είναι γνωστή με το όνομά της). Η αυτοκρατορία των Ακκάδιων κράτησε την περιοχή μέχρι την εισβολή των Γκουτίων, οι οποίοι κυβέρνησαν μέχρι να εκδιωχθούν από τον Ουρ-Ναμμού (ρ. 2047-2030 π.Χ.) και τον γιο του Σούλγκι του Ουρ (ρ. 2029-1982 π.Χ.), οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για τη λεγόμενη Σουμεριακή Αναγέννηση, η οποία είδε μια ανοικοδόμηση του σουμεριακού πολιτισμού μετά τις κατακτήσεις των Ακκάδιων και των Γκουτίων.
Οι πόλεις των Σουμερίων, πριν και μετά τις κατακτήσεις, πλούτισαν από το εμπόριο. Η σχετική σταθερότητα των πόλεων ενθάρρυνε την πολιτιστική ανάπτυξη, την καινοτομία και τις εφευρέσεις. Ο μελετητής Σάμουελ Νόα Κράμερ, στο εμβληματικό έργο του Η Ιστορία ξεκινά στο Σούμερ, διερευνά 39 "πρωτιές" στον κόσμο που προήλθαν από τους Σουμέριους:
- Τα πρώτα σχολεία
- Η πρώτη περίπτωση κολακείας
- Η πρώτη περίπτωση νεανικής παραβατικότητας
- Ο πρώτος "πόλεμος των νεύρων"
- Το πρώτο κοινοβουλευτικό σύστημα δύο σωμάτων
- Ο πρώτος ιστορικός
- Η πρώτη περίπτωση μείωσης των φόρων
- Ο πρώτος "Μωυσής"
- Το πρώτο νομικό προηγούμενο
- Η πρώτη φαρμακοποιία
- Το πρώτο 'ημερολόγιο του αγρότη'
- Το πρώτο πείραμα στην καλλιέργεια σκιερών δέντρων
- Η πρώτη κοσμογονία και κοσμολογία του ανθρώπου
- Τα πρώτα ηθικά ιδεώδη
- Η πρώτη "εργασία"
- Οι πρώτες παροιμίες και γνωμικά
- Οι πρώτοι μύθοι για τα ζώα
- Οι πρώτες λογοτεχνικές συζητήσεις
- Οι πρώτοι βιβλικοί παραλληλισμοί
- Ο πρώτος 'Νώε'
- Η πρώτη ιστορία της ανάστασης
- Ο πρώτος 'Άγιος Γεώργιος'
- Η πρώτη περίπτωση λογοτεχνικού δανεισμού
- Η πρώτη ηρωική εποχή του ανθρώπου
- Το πρώτο ερωτικό τραγούδι
- Ο πρώτος κατάλογος βιβλιοθήκης
- Η πρώτη χρυσή εποχή του ανθρώπου
- Η πρώτη "άρρωστη" κοινωνία
- Οι πρώτοι λειτουργικοί θρήνοι
- Οι πρώτοι Μεσσίες
- Ο πρώτος πρωταθλητής μεγάλων αποστάσεων
- Οι πρώτες λογοτεχνικές εικόνες
- Ο πρώτος σεξουαλικός συμβολισμός
- Η πρώτη 'Παναγία των Θλίψεων'
- Το πρώτο νανούρισμα
- Το πρώτο λογοτεχνικό πορτρέτο
- Οι πρώτες ελεγείες
- Η πρώτη νίκη της εργασίας
- Το πρώτο ενυδρείο
Οι Σουμέριοι επινόησαν επίσης την έννοια της πόλης και ένας από τους διεκδικητές του τίτλου της "αρχαιότερης πόλης στον κόσμο" είναι η σουμεριακή Ουρούκ. Οι πρωιμότερες πόλεις που ιδρύθηκαν στο Σούμερ ήταν:
- Εριντού
- Ουρούκ
- Ουρ
- Λάρσα
- Ισίν
- Άνταμπ
- Kullah
- Νιπούρ
- Κις
Η καρδιά της πόλης ήταν το συγκρότημα των ναών, που σηματοδοτούνταν από τα μεγάλα ζιγκουράτ, τα οποία θα ενέπνεαν τη μεταγενέστερη ιστορία του Πύργου της Βαβέλ. Κάθε πόλη είχε τη δική της θεότητα που ζούσε στο ναό, προστατεύοντας και καθοδηγώντας τους πολίτες, αλλά, για τους Σουμέριους, η πόλη Εριντού - και ο θεός της Ένκι - κατείχαν μια ξεχωριστή θέση.
Η Πρώτη Πόλη
Αν και η σύγχρονη αρχαιολογία έχει αποδείξει ότι η Ουρούκ είναι η αρχαιότερη πόλη στη Μεσοποταμία, οι ίδιοι οι Σουμέριοι πίστευαν ότι η πρώτη πόλη στον κόσμο ήταν η Εριντού, στην οποία προΐστατο ο θεός της σοφίας και του νερού, ο Ένκι, ο οποίος την ανέδειξε από τα υδάτινα έλη και καθιέρωσε την έννοια της βασιλείας και της τάξης στη χώρα. Η ίδρυση της Εριντού από τον Ένκι θεωρήθηκε ως ένα είδος χρυσής εποχής συγκρίσιμη με τον βιβλικό Κήπο της Εδέμ ως το σπίτι των θεών και τόπος γέννησης των κανόνων που διέπουν τον πολιτισμό (γνωστό ως meh). Η μελετήτρια Gwendolyn Leick σημειώνει:
Η Εδέμ της Μεσοποταμίας δεν είναι ένας κήπος αλλά μια πόλη, που σχηματίστηκε από ένα κομμάτι ξηράς το οποίο περιβάλλεται από νερά. Το πρώτο κτίριο είναι ένας ναός... Έτσι παρουσιάζει η μεσοποταμιακή παράδοση την εξέλιξη και τη λειτουργία των πόλεων, και η Εριντού παρέχει το μυθικό παράδειγμα. Σε αντίθεση με τη βιβλική Εδέμ, από την οποία ο άνθρωπος εξορίστηκε για πάντα μετά την Πτώση, η Εριντού παρέμεινε ένας πραγματικός τόπος, εμποτισμένος με ιερότητα αλλά πάντα προσβάσιμος. (2)
Η "πτώση" της Εριντού δεν είχε να κάνει με τις αμαρτίες της ανθρωπότητας, αλλά με την εξυπνάδα μιας από τις πιο δημοφιλείς θεές της Μεσοποταμίας, της Ινάνα. Στο ποίημα Η Ινάνα και ο Θεός της Σοφίας, η θεά ταξιδεύει από την πόλη της Ουρούκ στην Εριντού, την πατρίδα του πατέρα της Ένκι, και τον προσκαλεί να καθίσει και να πιει μερικά ποτά μαζί της και, καθώς πίνει και γίνεται όλο και πιο ευδιάθετος, παραδίδει με χαρά τα meh στην κόρη του. Μόλις τα μαζέψει όλα, τρέχει στο πλοίο της και τα φέρνει στην Ουρούκ, κάνοντας έτσι την πόλη της κυρίαρχη και υποβαθμίζοντας την Εριντού. Οι σύγχρονοι μελετητές πιστεύουν ότι ο μύθος αυτός προέκυψε ως απάντηση στη μετάβαση από έναν αγροτικό πολιτισμό (που συμβολίζεται από την Εριντού) στην αστική ανάπτυξη που ενσαρκώνει η Ουρούκ, από τις πιο ισχυρές πόλεις της περιοχής.
Κυβέρνηση
Η θρησκεία ήταν πλήρως ενσωματωμένη στη ζωή των ανθρώπων και ενημέρωνε την κυβέρνηση και την κοινωνική δομή. Οι Σουμέριοι πίστευαν ότι οι θεοί είχαν διαμορφώσει την τάξη μέσα από το χάος και ο ρόλος του ατόμου στη ζωή ήταν να εργαστεί ως συνεργάτης των θεών για να διασφαλίσει ότι το χάος δεν θα ξαναέρθει. Οι ίδιοι οι θεοί, ωστόσο, θα αντιστρέφανε το έργο τους αργότερα -επιστρέφοντας τον κόσμο στο χάος- όταν ο θόρυβος και τα προβλήματα της ανθρωπότητας θα γίνονταν πολύ μεγάλα για να τα αντέξει.
Το έργο των Σουμερίων γνωστό ως Γένεση του Εριντού (που γράφτηκε γύρω στο 2300 π.Χ. και βρέθηκε στα ερείπια της Εριντού) είναι η παλαιότερη εκδοχή της ιστορίας του Μεγάλου Κατακλυσμού που αργότερα αναδιηγήθηκε στην Ατραχάσις, στο Έπος του Γκιλγκαμές και στο Βιβλίο της Γένεσις. Αφηγείται πώς οι θεοί κατέστρεψαν την ανθρωπότητα μέσω ενός κατακλυσμού εκτός από έναν άνθρωπο, τον Ζιουσούντρα, ο οποίος σώζεται όταν ο Ένκι του λέει να κατασκευάσει μια κιβωτό και να διασώσει δύο από κάθε είδος ζώου. Στη συνέχεια, οι θεοί υποχωρούν και αποφασίζουν να ελέγξουν τον ανθρώπινο πληθυσμό και να περιορίσουν τις ενοχλητικές τους τάσεις, εισάγοντας τον θάνατο και την ασθένεια στον κόσμο- αποκαθιστώντας έτσι την τάξη και θέτοντας ένα όριο στην ανθρώπινη ζωή και φιλοδοξία.
Οι θεοί περίμεναν από τους ανθρώπους να χρησιμοποιήσουν τη ζωή τους για να βοηθήσουν στη διατήρηση της τάξης και αυτό περιελάμβανε την εξεύρεση ενός τρόπου συνεργασίας. Οι Σουμέριοι ήταν πολύ περήφανοι για την ατομικότητά τους, όπως αποδεικνύεται από την ανάδειξη των θεοτήτων κάθε πόλης και από τις διαλείπουσες αντιπαλότητες και συγκρούσεις, αλλά οι θεοί απαιτούσαν από αυτούς να την παραμερίσουν προς όφελος του κοινού καλού. Ο Κράμερ γράφει:
Ενώ οι Σουμέριοι έδιναν μεγάλη αξία στο άτομο και στα επιτεύγματά του, υπήρχε ένας κυρίαρχος παράγοντας που ενίσχυε ένα ισχυρό πνεύμα συνεργασίας τόσο μεταξύ των ατόμων όσο και μεταξύ των κοινοτήτων: η πλήρης εξάρτηση του Σουμερίου από την άρδευση για την ευημερία του - στην πραγματικότητα, για την ίδια την ύπαρξή του. Η άρδευση είναι μια περίπλοκη διαδικασία που απαιτεί κοινοτική προσπάθεια και οργάνωση. Τα κανάλια έπρεπε να σκάβονται και να διατηρούνται σε συνεχή επισκευή. Το νερό έπρεπε να μοιράζεται δίκαια μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων. Για να διασφαλιστεί αυτό, ήταν υποχρεωτική μια δύναμη ισχυρότερη από τον μεμονωμένο γαιοκτήμονα ή ακόμη και από τη μεμονωμένη κοινότητα: εξ ου και η ανάπτυξη των κυβερνητικών θεσμών και η άνοδος του κράτους των Σουμερίων.(Σουμέριοι, 5)
Ο κατάλογος των Σουμερίων βασιλιάδων, ένα έγγραφο που συντάχθηκε γύρω στο 2100 π.Χ. στη Λαγκάς, απαριθμεί όλους τους βασιλείς από την αρχή του κόσμου, όταν οι θεοί καθιέρωσαν για πρώτη φορά τη βασιλεία στην Εριντού. Ο πρώτος βασιλιάς που μαρτυρείται αρχαιολογικά ήταν ο Ετάνα, ο οποίος περιγράφεται ως "αυτός που σταθεροποίησε όλες τις χώρες" (Σουμέριοι, 43) και στη συνέχεια ο κατάλογος προχωρά χρονολογικά - συχνά με απίστευτα μεγάλες ημερομηνίες για τους μονάρχες - μέχρι τη βασιλεία των βασιλέων το 2100 π.Χ. περίπου.
Η πόλη-κράτος των Σουμερίων διοικούνταν από έναν βασιλιά, τον Λουγκάλ (που σημαίνει κυριολεκτικά "μεγάλος άνθρωπος"), ο οποίος επέβλεπε την καλλιέργεια της γης, μεταξύ πολλών άλλων αρμοδιοτήτων, και είχε δεσμευμευτεί στους θεούς έτσι ώστε να διασφαλίζει ότι το θέλημά τους γινόταν στη γη. Ο Lugal ήταν αρχικά επικεφαλής ενός "νοικοκυριού" - μιας στενά συνδεδεμένης κοινότητας, η οποία συγκέντρωνε τους πόρους της - και η έννοια του νοικοκυριού θα συνεχίσει να αποτελεί τη βασική δομή εξουσίας των πόλεων. Με την άνοδο των πόλεων και την ανάπτυξη των γεωργικών καινοτομιών, οι Σουμέριοι άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο ζούσαν και θα ζούσαν οι άνθρωποι για πάντα. Ο μελετητής Paul Kriwaczek σχολιάζει:
Αυτή ήταν μια επαναστατική στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία. Οι [Σουμέριοι] είχαν συνειδητά ως στόχο τίποτα λιγότερο από το να αλλάξουν τον κόσμο. Ήταν οι πρώτοι που υιοθέτησαν την αρχή που οδήγησε την εξέλιξη και την πρόοδο σε όλη την ιστορία, η οποία εξακολουθεί να παρακινεί τους περισσότερους από εμάς στη σύγχρονη εποχή: είναι η πεποίθηση πως είναι δικαίωμα της ανθρωπότητας, αποστολή και πεπρωμένο της, να μεταμορφώσει και να βελτιώσει τη φύση και να γίνει κυρίαρχος της. (20)
Συνεισφορές και Κατάρρευση
Οι πόλεις των Σουμερίων επεκτείνονταν και όταν χρειάζονταν περισσότερο χώρο και μεγαλύτερους πόρους, τα εξασφάλιζαν από άλλους. Κατά την περίοδο Ουρούκ, ο πολιτισμός αναπτύχθηκε ραγδαία, με τη μεγαλύτερη ίσως εφεύρεση να κορυφώνεται με την εμφάνιση της γραφής γύρω στο 3600-3500 π.Χ. Η πρώιμη γραφή αναπτύχθηκε ως απάντηση στην ανάγκη για επικοινωνία σε μεγάλες αποστάσεις στο εμπόριο και μετέδιδε βασικές πληροφορίες όπως "δύο πρόβατα - πέντε κατσίκες - Κις", οι οποίες ήταν αρκετά σαφείς για τον αποστολέα εκείνη τη στιγμή, αλλά δεν είχαν τη δυνατότητα να ενημερώσουν τον παραλήπτη αν τα δύο πρόβατα και οι πέντε κατσίκες έρχονταν ή έφευγαν από την πόλη Κις, αν ήταν ζωντανά ή νεκρά και ποιος ήταν ο σκοπός τους. Το σύστημα αυτό θα εξελισσόταν μέχρι την εποχή της Πρώιμης Δυναστικής Περιόδου στο σύστημα γραφής που θα παρήγαγε έργα όπως το Έπος του Γκιλγκαμές, τους Ύμνους της Ενχεδουάνα στην Ινάνα και πολλά άλλα σπουδαία λογοτεχνικά έργα.
Τα σουμεριακά έγιναν η Κοινή γλώσσα της Μεσοποταμίας και καθιέρωσαν το σύστημα γραφής γνωστό ως σφηνοειδής, το οποίο αργότερα θα χρησιμοποιούνταν για την καταγραφή άλλων γλωσσών. Η Gwendolyn Leick σχολιάζει:
Ο πιο ομοιογενής πολιτιστικός ορίζοντας των αλλουβιακών πεδιάδων [του Σουμερίου] εκφράζεται στην ανάπτυξη της γραφής σε ένα ιδιαίτερο ιδίωμα. Το γιατί τα σουμεριακά κατέληξαν να είναι η γλώσσα που αντιπροσωπεύεται από τη γραφή είναι ακόμη αβέβαιο. Η Μεσοποταμία δεν ήταν ποτέ γλωσσικά ή εθνοτικά ομοιογενής και τα ονόματα προσώπων στα πρώιμα κείμενα δείχνουν ξεκάθαρα ότι εκείνη την εποχή ομιλούνταν και άλλες γλώσσες εκτός από τα σουμεριακά. (65)
Τα σουμεριακά είχαν καθιερωθεί ως γραπτή γλώσσα τον 4ο αιώνα π.Χ. αλλά και ο σουμεριακός πολιτισμός, η θρησκεία, η αρχιτεκτονική όπως και άλλες σημαντικές πτυχές του πολιτισμού ήταν επίσης διαδεδομένες. Η λογοτεχνία των Σουμερίων θα επηρέαζε μεταγενέστερους συγγραφείς, ιδίως τους γραφείς που έγραψαν τη Βίβλο, καθώς οι ιστορίες τους για τον Μύθο της Άνταπας, τη Γένεση της Εριντού και την Ατραχάσις θα ενημέρωναν τις μεταγενέστερες βιβλικές αφηγήσεις για τον Κήπο της Εδέμ, την Πτώση του ανθρώπου και τον Μεγάλο Κατακλυσμό. Τα έργα της Ενεδουάνας θα γίνονταν πρότυπα για τη μεταγενέστερη λειτουργία, οι μύθοι των ζώων της Μεσοποταμίας θα εκλαϊκευτούν από τον Αίσωπο και το Έπος του Γκιλγκαμές θα εμπνεύσει έργα όπως η Ιλιάδα και η Οδύσσεια.
Η αντίληψη ότι οι θεοί ζούσαν στο ναό της πόλης, καθώς και το σχήμα και το μέγεθος του σουμεριακού ζιγκουράτ, θεωρείται ότι επηρέασαν την αιγυπτιακή ανάπτυξη της πυραμίδας και τις πεποιθήσεις τους για τους δικούς τους θεούς. Η σουμεριακή έννοια του χρόνου, καθώς και το σύστημα γραφής τους, υιοθετήθηκε επίσης από άλλους πολιτισμούς. Η σουμεριακή κυλινδρική σφραγίδα - το σημάδι της προσωπικής ταυτότητας ενός ατόμου - παρέμεινε σε χρήση στη Μεσοποταμία μέχρι το 612 π.Χ. περίπου και την πτώση της Ασσυριακής Αυτοκρατορίας. Δεν υπήρχε κυριολεκτικά κανένας τομέας του πολιτισμού στον οποίο οι Σουμέριοι δεν είχαν κάποια συμβολή, αλλά, παρ' όλα τα δυνατά τους σημεία, ο πολιτισμός τους άρχισε να παρακμάζει πολύ πριν από την πτώση του.
Ο πολιτισμός των Σουμερίων κατέρρευσε γύρω στο 1750 π.Χ. με την εισβολή των Ελαμιτών στην περιοχή. Ο Σούλγκι της Ουρ είχε ανεγείρει ένα μεγάλο τείχος το 2083 π.Χ. για να προστατεύσει τον λαό του από μια τέτοια εισβολή, αλλά, καθώς οι άκρες του ήταν ελλιπής, μπορούσε εύκολα να παρακαμφθεί - κάτι που έκαναν οι εισβολείς. Ακόμα κι έτσι, ο πολιτισμός αγωνιζόταν να διατηρήσει την αυτονομία του από τότε που οι Αμορίτες απέκτησαν την εξουσία στη Βαβυλώνα. Η μετατόπιση της πολιτισμικής επιρροής, που αποδεικνύεται από πολλές απόψεις αλλά, κυρίως, από την αναλογία ανδρών-γυναικών στο πάνθεον της Μεσοποταμίας, επήλθε με την άνοδο στην εξουσία των Σημιτικών Αμοριτών στη Βαβυλώνα και, κυρίως, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Χαμουραμπί (1792-1750 π.Χ.), ο οποίος ανέτρεψε πλήρως το θεολογικό μοντέλο των Σουμερίων, αναδεικνύοντας έναν ανώτατο ανδρικό θεό, τον Μαρντούκ, πάνω από όλους τους άλλους. Οι ναοί που ήταν αφιερωμένοι στις θεές αντικαταστάθηκαν από εκείνους των θεών και, παρόλο που οι ναοί των θυληκών θεοτήτων δεν καταστράφηκαν, περιθωριοποιήθηκαν.
Την ίδια εποχή, τα δικαιώματα των γυναικών -που παραδοσιακά ήταν ισότιμα με τα δικαιώματα των ανδρών- μειώθηκαν, όπως και οι μεγάλες πόλεις των Σουμερίων. Η εκτεταμένη χρήση της γης και η αστική επέκταση, σε συνδυασμό με τις συνεχείς συγκρούσεις, αναφέρονται ως οι κύριοι λόγοι για την πτώση των πόλεων. Η συσχέτιση μεταξύ της πτώσης της θέσης των γυναικείων θεοτήτων και των δικαιωμάτων των γυναικών δεν έχει ποτέ εξηγηθεί επαρκώς - είναι άγνωστο ποιο από τα δύο ήρθε πρώτο - αλλά είναι μια ενδεικτική λεπτομέρεια στην παρακμή ενός πολιτισμού που είχε πάντα μεγάλη εκτίμηση στις γυναίκες. Όταν οι Ελαμίτες εισέβαλαν γύρω στο 1750 π.Χ., ο πολιτισμός των Σουμερίων είχε ήδη υποβαθμιστεί και οι Ελαμίτες απλώς ολοκλήρωσαν τη διαδικασία.
Ανακάλυψη
Οι Σουμέριοι αναγνωρίζονται σήμερα για τις πολυάριθμες συνεισφορές τους στον παγκόσμιο πολιτισμό, αλλά αυτό είναι μια αρκετά πρόσφατη εξέλιξη. Η ιστορία τους βρισκόταν θαμμένη κάτω από την άμμο για αιώνες και έτσι οι όποιες αναφορές και να έγιναν σε αυτούς στα αρχαία έργα, δεν κατανοήθηκαν από τους μελετητές, καθώς δεν υπήρχε γνωστό σημείο αναφοράς για τους προγενέστερους υπαινιγμούς. Η γη του Σινάρ, στο βιβλικό βιβλίο της Γένεσις, για παράδειγμα, έγινε κατανοητό ότι παρέπεμπε σε κάποια περιοχή της Μεσοποταμίας, αλλά η σημασία αυτής της αναφοράς δεν μπορούσε να γίνει κατανοητή όσο οι μελετητές δεν είχαν ιδέα ότι είχε ποτέ υπάρξει κάποιο μέρος όπως η γη του Σούμερ - το βιβλικό Σινάρ.
Η κατάσταση αυτή άλλαξε δραματικά στα μέσα του 19ου αιώνα μ.Χ., όταν δυτικά ιδρύματα και κοινωνίες άρχισαν να στέλνουν αποστολές στην Εγγύς και τη Μέση Ανατολή σε αναζήτηση φυσικών στοιχείων που θα επιβεβαίωναν τις βιβλικές αφηγήσεις. Αν μια χώρα όπως η Σινάρ είχε ποτέ υπάρξει, υποστηρίχθηκε με το σκεπτικό ότι τα ερείπιά της - μαζί με εκείνα οποιωνδήποτε άλλων δομών και πόλεων που αναφέρονται στη Βίβλο - θα μπορούσαν να αποκαλυφθούν.
Εκείνη την εποχή, η Βίβλος (συγκεκριμένα οι αφηγήσεις της Παλαιάς Διαθήκης) θεωρούνταν το αρχαιότερο βιβλίο στον κόσμο και εντελώς πρωτότυπο. Η ιστορία του Κήπου της Εδέμ, η πτώση του ανθρώπου, ο μεγάλος κατακλυσμός θεωρούνταν πρωτότυπα έργα γραμμένα απευθείας ή εμπνευσμένα από τον ένα και μοναδικό αληθινό Θεό της ιουδαιοχριστιανικής παράδοσης. Οι αρχαιολόγοι και οι μελετητές που στάλθηκαν σε αυτές τις αποστολές υποτίθεται ότι θα έβρισκαν αδιάσειστα στοιχεία για να υποστηρίξουν αυτόν τον ισχυρισμό, αλλά, αντίθετα, βρήκαν ακριβώς το αντίθετο: βρήκαν το Σουμερ.
