Μέχρι ο σερ Άρθουρ Έβανς να φέρει στο φως το παλάτι της Κνωσού, ο ταυροκέφαλος άνδρας που σκότωσε ο Θησέας ήταν απλά ένας δημοφιλής μύθος· η αρχαιολογία άλλαξε αυτή την αντίληψη.
Ο βασιλιάς Μίνωας της Κρήτης, πολέμησε σκληρά με τον αδελφό του για να ανέβει στον θρόνο και, έχοντας κερδίσει τη βασιλεία και εξορίσει τον αδελφό του, προσευχήθηκε στον θεό της θάλασσας Ποσειδώνα, να του στείλει έναν κατάλευκο ταύρο, σε ένδειξη της θεϊκής του έγκρισης. Ο Μίνωας είχε υποσχεθεί ότι θα θυσίαζε τον ταύρο όταν θα εμφανιζόταν, αλλά αυτός ήταν τόσο όμορφος που αποφάσισε να τον κρατήσει. Εξοργισμένος με την αχαριστία και την ιδιοτέλεια του Μίνωα, ο Ποσειδώνας έκανε την σύζυγο του βασιλιά, Πασιφάη, να ερωτευτεί τον ταύρο τόσο βαθειά, ώστε να ζευγαρώσει μαζί του· ο απόγονός τους ήταν ένα αγόρι με κεφάλι και ουρά ταύρου. Τον Μινώταυρο φρόντιζε αρχικά η Πασιφάη, αλλά καθώς μεγάλωνε και γινόταν βίαιος, ο Μίνωας ανέθεσε στον αρχιτέκτονα Δαίδαλο να σχεδιάσει έναν περίπλοκο λαβύρινθο μέσα στο παλάτι, στον οποίο έκλεισε το πλάσμα.
Η πόλη των Αθηνών, σύμφωνα με μια εκδοχή του μύθου, ευθυνόταν για τον θάνατο του γιου του Μίνωα, Ανδρόγεω, και όφειλε να πληρώνει φόρο αίματος στον βασιλιά της Κρήτης κάθε χρόνο (σύμφωνα με άλλες εκδοχές ήταν κάθε εννιά χρόνια), με επτά από τους καλύτερους και ευγενέστερους νέους και επτά από τις πιο ωραίες και ενάρετες παρθένες, οι οποίοι στέλνονταν στην Κρήτη με ένα καράβι με μαύρα πανιά, ρίχνονταν στον λαβύρινθο στα βάθη του παλατιού του Μίνωα και κατασπαράσσονταν από τον Μινώταυρο.
Ο Θησέας, γιος του βασιλιά Αιγέα της Αθήνας, προσφέρθηκε να τερματίσει τον φόρο αίματος, πηγαίνοντας στην Κρήτη ανάμεσα στους νέους και σκοτώνοντας τον Μινώταυρο. Με τη βοήθεια της κόρης του Μίνωα, Αριάδνης, ο Θησέας κατάφερε να σκοτώσει το τέρας και να διαφύγει προς την Αθήνα, παίρνοντας μαζί του την Αριάδνη και εγκαταλείποντάς την στο νησί της Νάξου (είτε κατά λάθος είτε σκόπιμα, ανάλογα με τις διάφορες εκδοχές του μύθου). Ο Θησέας έπρεπε να αλλάξει τα πανιά του πλοίου από μαύρα σε λευκά, ώστε να καταλάβει ο βασιλιάς Αιγέας ότι ο γιος του ήταν ζωντανός και είχε νικήσει τον Μινώταυρο. Όμως, ο Θησέας το ξέχασε και ο πατέρας του, βλέποντας το πλοίο με μαύρα πανιά, μέσα στον θρήνο του ρίχτηκε από έναν βράχο στη θάλασσα και πνίγηκε (η θάλασσα ονομάστηκε Αιγαίο από το όνομά του).
Το ανάκτορο του βασιλιά Μίνωα στην Κνωσό, ανακαλύφθηκε από τον σερ Άρθουρ Έβανς το 1894 και οι ανασκαφές στο σημείο άρχισαν τον Μάρτιο του 1900. Αν το «Μίνωας» ήταν το όνομα ενός μεμονωμένου βασιλιά ή ένας τίτλος όπως του «φαραώ», δεν το γνωρίζουμε, αλλά ο Ηρόδοτος αναφέρει στις Ιστορίες του τον «Μίνωα της Κνωσού» ως θαλασσοκράτορα και παραθέτει, επίσης, μια λεπτομέρεια από τον μύθο του Μινώταυρου: «Όταν... ο Σαρπηδών και ο Μίνως, φιλονίκησαν για την βασιλεία και επικράτησε ο Μίνως, έδιωξε τον Σαρπηδόνα και τους συντρόφους του». Ο Έβανς γνώριζε τις ιστορίες του Μίνωα και της Κνωσού και όταν βρήκε τις τοιχογραφίες με τους νεαρούς ταυροκαθάπτες, υπέθεσε ότι ίσως η Κνωσός να ήταν ο λαβύρινθος από τον μύθο του Θησέα και του Μινώταυρου. Η αρχαιολόγος Άννα Μιχαηλίδου γράφει: «Πίσω από την προελληνική λέξη λαβύρινθος – που συνδέεται ετυμολογικά με την λέξη λάβρυς (διπλός πέλεκυς) – ίσως να βρίσκεται το ίδιο το παλάτι της Κνωσού, τα ερείπια του οποίου αποκαλύπτουν τη δαιδαλώδη περιπλοκότητα της δομής του» και περαιτέρω, «Είναι εντυπωσιακό το πόσο χρόνο χρειάζεται κανείς για να περιηγηθεί μέσα και έξω από αυτά τα δωμάτια, ανεβοκατεβαίνοντας σκάλες και συχνά, προς έκπληξή του, να βρίσκεται πίσω στο ίδιο δωμάτιο, έχοντας ακολουθήσει διαφορετική διαδρομή». Ακόμα, ο Durant, σημειώνει: «Το τεράστιο ανάκτορο κατά πάσα πιθανότητα είναι ο περίφημος λαβύρινθος, ή ιερό του διπλού πέλεκυ (λάβρυς), που αποδίδεται από τους αρχαίους στον Δαίδαλο».
Ο Διπλός Πέλεκυς ήταν το σύμβολο της Μινωικής θεάς και βρέθηκε σε αφθονία σε όλη την Κνωσό, ειδικά στην αίθουσα των Διπλών Πελέκεων. Ήταν ο Έβανς που έδωσε το όνομα «μινωικός» στον πολιτισμό που ανακαλύφθηκε στην Κνωσό (από τον βασιλιά Μίνωα, βεβαίως) και τα ταυροκαθάψια – ένα άθλημα στο οποίο συμμετείχαν τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες – ήταν ευρέως γνωστά και στους αρχαίους (ο Πλάτων κάνει αναφορά σε αναίμακτο κυνήγι ταύρου στο 119ce του Κριτία, μιλώντας για την Ατλαντίδα, η οποία πιθανόν να είναι μια μυθιστορηματική εκδοχή της Κρήτης). Η ιστορία του Μινώταυρου, του ταυροκέφαλου ανθρώπου, ίσως προέρχεται από τους ταυροκαθάπτες της Κνωσού (οι οποίοι, με το ακροβατικό τους άλμα πάνω από τον ταύρο, γίνονταν στιγμιαία «ένα» μαζί του, πριν εκτιναχθούν πάνω από τα κέρατα), με τον ίδιο τρόπο που θα μπορούσε η ιστορία του λαβύρινθου να προέρχεται από την πολύπλοκη δομή της Κνωσού, όπως έχουν προτείνει ο Έβανς και άλλοι. Τελικά, ίσως ο μύθος του πρίγκιπα Θησέα και του Μινώταυρου στο λαβύρινθο, να περιέχει περισσότερη αλήθεια από «μύθο».
Μια έκδοση αυτού του άρθρου δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στον ιστότοπο Suite 101 τον Ιανουάριο του 2009.
