Bir sansür, Antik Roma kentinde kamu ahlakını denetleyen, nüfus sayımı olarak bilinen vatandaşların listesini ve vergi yükümlülüklerini tutan, kazançlı kamu sözleşmeleri ve vergi toplama hakları veren iki kıdemli sulh hakiminden biriydi. Başlık, sansürcüler vatandaş listesinden insanları işaretleyip kaldırabildikleri için modern karşılığı 'sansür' ve 'sansürcülük' olan terimlerin kökenidir. Makam M.Ö. 22'de sona erdi, yetkileri imparatora gitti veya diğer yetkililere yeniden dağıtıldı.
Makam ve Evrim
Livy'ye göre sansür makamı MÖ 443'te kuruldu. Her dört ya da beş yılda bir, üyeler için bir servet niteliğine sahip Roma meclisi olan comitia centuriata(Roma Halk Meclisi) tarafından seçildiler. 18 ay görev yaptılar. MÖ 339'da, yalnızca aristokrat patriki sınıfından olanların görevde bulunabileceği bir yüzyıllık gelenekten sonra, leges Publiliae iki sansürcüden birinin alt tabaka sınıftan olması gerektiğine karar verdi. MÖ 131'de iki alt tabaka ilk kez her iki görevi de üstlendi. Sulla'nın MÖ 81'deki reformlarını takiben, pozisyonun önemi azaldı ve seçimleri daha az düzenli hale geldi. İmparatorluk döneminde, imparator, sansürcülerin elinde olan yetkileri büyük ölçüde devraldı ve MÖ 22'den sonra hiçbir sansür seçilmedi.
Sansürcülerin kanunla tanımlandığı şekliyle siyasi gücü fiilen sınırlı olsa da , onlara yetki (kanunları yorumlama ve uygulama veya savaşta komuta etme hakkı) verilmedi ve sembolik yüzleri taşıyan bir baltacı (suçluları cezalandırmakla görevli kimse) refakatçisi yoktu. diğer sulh hakimlerinin görüşleri ve eylemleri, makam sahibinin deneyimi ve makamın kendisine verdiği prestiji nedeniyle genellikle ağırlık taşıyordu. Nitekim, sansür unvanı, cursus honorum veya Roma kamu kariyeri yolunda en yüksek makam olarak kabul edildi. Sadece eski konsolosların göreve uygun olduğu bir sözleşme geliştirildi. Pozisyonu elinde tutan güçlü şahsiyetlere bir örnek olarak, Bilge Cato MÖ 184'te sansürlendi ve muhtemelen Roma'nın en zengin adamı olan Marcus Licinius Crassus, MÖ 65'te konsül olarak iki görevi arasında sansürlendi.
Nüfus sayımı
Sansürcüler, her dört veya beş yılda bir, Roma'daki ve taşra kasabalarındaki tüm vatandaşların bir listesi olan ulusal nüfus sayımını, vergi yükümlülüklerini ve askerlik yükümlülüğünün ne durumda olduğunu yapmaktan sorumluydu. Daha önce bu tribünlerin göreviydi. Nüfus sayımında kişinin tam adı, yaşı, babasının adı, nerede yaşadığı, işi ve ne kadar mülkü olduğu yer aldı. Kadınlar ve çocuklar aile üyesi olmak dışında sayıma dahil edilmedi. Sansürcüler, isimleri roma şövalye sınıfına, mülk düzeylerine veya mülksüzlüğe göre beş farklı sınıfa, kabilelere ve yüzyıllara göre düzenledi.
Sansürcü, o kişiyi kabilesinden çıkaracak ve oy kullanmasını yasaklayacak herhangi bir ismi listede (bir nota ile) işaretleyebilir, yani onları sansürleyebilir. Bu şekilde not edilen bir kişi bir aerarius (siyasi hakları olmayan, yerel özerklikten yoksun bırakılmış fethedilmiş kasaba sakinleri) haline gelirdi ve artık oy kullanamayacak olsalar bile yine de vergi ödemek zorunda kalırlardı. Bir sansürün bunu yapmasının nedenlerinden biri, bir vatandaşın kamusal veya özel yaşamında ahlaksız bir şey yapmış olmasıdır ve bu nedenle makam, topluluk içinde ahlaki standartları veya Regimen morum'u (toplum ahlakını) korumakla ilişkilendirilir hale gelmiştir.
Sayım tamamlandığında, sansürcülerden biri (kura ile seçilmiş) Roma'nın Campus Martius'unda lustratio olarak bilinen dini bir tören düzenlerdi. Burada dualar, hayvan kurbanları ve ateşle arınma kötülüğü uzak tutar ve gelecek yıl için başarı sağlardı.
Diğer Görevler
Roma Senatosu üyeliğinin düzenli olmasını sağlamak da sansürün göreviydi. Senatörleri seçmenin yanı sıra, yine kınanması gereken davranışlar nedeniyle bireyleri dışlayabilirler. Sulla'nın reformlarıyla, Senato için seçim süreci değişti ve quaestor (devlet hazinesinden, cezaî işlerden ve finansal işleri denetlemekten sorumlu, seçilmiş devlet memurları) rütbesine sahip herhangi bir vatandaş otomatik olarak nitelikli oldu. Bir sansürün benzer bir başka işlevi de, atlılardan hangisinin halka açık atı tuttuğunu kaydetmekti ve bir kez daha, uygun olmadığını düşündükleri herkes için atlarına el konabilir ve birey yasaklanabilirdi.
Sansürcülerin diğer görevleri arasında madenler, ormanlar ve gelir getirebilecek nehirler dahil olmak üzere kamu mallarının kiralanması; yol yapımı, kütüphaneler ve Roma hamamları gibi bayındırlık projelerinin denetimi; ve il ve liman vergilerini (portoria) ve kamu malından (vectigal) elde edilen gelirleri toplayan kamu müteahhitleri (publicani) ile sözleşmeler yapmak. Sansürcülerin sözleşmeleri en yüksek fiyatı verene satmak için muazzam bir mali gücü olduğu, hatta bazen tüm iller için vergi toplama hakkını açık artırmayla sattığı için bu sistemle ilgili bazen sorunlar oluyordu. Bu çıkar çatışmalarına, sansürcüler arasında rekabete ve genel olarak görevin kötüye kullanılmasına yol açtı.
Yabancılara vatandaşlık verilmesi gibi daha az tanımlanmış yetkiler de vardı. Modern vakanın bir örneğinde, Crassus'un sansür yaparken Cisalpine Galya'daki Transpadanlara vatandaşlık verdiğini, hoş olmayan bir hareket ve görevden alınmasının nedenlerinden biri olduğunu biliyoruz. Aslında yaygın olarak 'Censor Cato' olarak tanınan Bilge Cato, MÖ 2. yüzyılda Cumhuriyetçi Roma'da gördüğü ahlaktaki düşüşü bastırmak için ünlü bir şekilde lüks vergisini getirdi.
Miras
İmparatorluk döneminde sansür makamı kaldırılmış olsa da, nüfus sayımının alınması çok sonraları devam etti. Augustus, uzun saltanatı sırasında üç tane gerçekleştirdi ve İtalya'da bilinen son nüfus sayımı MS 80 dolaylarında yapıldı; bundan sonra vergi ve oy hakları istatistikleri, valilerin onları güncellemekten sorumlu oldukları eyaletlerden geldiğinden, artık geçerli değildi. Roma Mısır'ı 14 yıllık düzenli nüfus sayımıyla dikkat çekiyor ve imparatorluk genelinde gerçekleştirilen nüfus sayımlarının birkaç örneği papirüs üzerinde korunuyor. Tarihçi Peter Fibiger Bang'in belirttiği gibi, 'ihmal edilebilir bir devlet iktidarı aracı olmaktan uzaktı ve çağlar boyunca direnişi kışkırtmaya devam etti' (Barchieis, 676). Birçok modern devlet, sürekli değişen nüfusları hakkında rakamlar toplamak için düzenli aralıklarla nüfus sayımı yapmaya devam ettiğinden, istatistik yoluyla kontrol uygulaması da Romalılardan daha uzun sürdü.
