Garuda Hindu mitolojisinde yer alan kartal ve insan melezi bir yaratıktır. Vişnu'nun aracıdır (vahana) ve tanrının sancağında belirir. Garuda doğumu ve cenneti temsil eder ve tüm yılanların düşmanıdır. Hint sanatında, Garuda zamanla daha çok insan formu aldı ve geriye sadece kanatları kaldı. Ancak Kamboçya'da, büyük pençeleri ve yırtıcı bir kuşun vahşi gagasını bugün bile korumaktadır. Garuda, Hindistan, Endonezya ve Tayland'ın ulusal sembolüdür.
Görünümü & Çağrışımları
Mitolojik kuş yaratık olan Garuda, geleneksel olarak bir insanın gövdesine, kollarına ve bir kartal veya akbabanın kanatlarına, kafasına, gagasına ve pençelerine sahiptir. Vücudu altın renginde, kanatları kırmızı ve yüzü beyazdır. Garuda aynı zamanda 'kuşların kralı' (Khagesvara), 'güzel tüyleri olan' (Suparna), 'altın gövdeli' (Suvarnakaya) ve 'yiyici' (Nagantaka) olarak da bilinir. İkinci isim, ölümün ve yeraltı dünyasının simgesi olan bütün yılanların düşmanı olan rolüne atıfta bulunur. Garuda doğumu ve cenneti temsil eder; ayrıca güneş ve ateşle de ilişkilendirilir.
Garuda'nın karısı Unnati (veya diğer versiyonlarda Vinayaka) ve oğlu Sampati, başka bir efsanevi kuştur ve Rama'nın müttefikidir. Garuda, Kasyapa ve Vinata'nın (veya diğer versiyonlarda Tarksya'nın) çocuğudur. Garuda, annesinin yılanların kraliçesi olan eşi Kadru ile olan tartışmasının ardından yılanlardan hoşlanmadığını öğrenir.
Mitolojik Maceralar
Bhagavata Purana'da Garuda'nın çok başlı korkunç bir yılan olan Kaliya ile savaştığı bir efsane anlatılır. Uzun zaman önce her ayın ilk günlerinde yılanlara adaklar bırakılırdı ve bu sununun bir kısmı yılanlar tarafından Garuda'ya verilirdi. Bununla birlikte, bir keresinde Kaliya, korkunç zehri sayesinde Garuda'dan korunabileceğini düşünerek, tüm teklifleri kendisi için sakladı. Bu küstahlıktan memnun olmayan Garuda, Kaliya'ya saldırdı ve kanatlarıyla ona o kadar sert vurdu ki Kaliya, Kalindi Nehri'nin bir havuzuna saklandı. Kaliya burada güvendeydi çünkü bilge Saubhari bir zamanlar Garuda'yı nehirden çok fazla balık çaldığı için lanetlemişti ve Garuda bir daha sularına girerse yok olacaktı. Kaliya cezasını sonra çekecekti, ancak Krishna havuza yüzdü ve kafalarının her birine damga vurarak onu cezalandırdı.
Mahabharata'da Garuda kötü adamları yer. Bir bölümde, bir brahmana ve karısını yutmuştu ama rahip Garuda'nın boğazını o kadar yaktı ki çifti tükürmek zorunda kaldı.
Hindu mitolojisinin Garuda'yı içeren belki de en ünlü bölümünde bulunan, dev kuş tanrılardan kutsal amrta ya da 'yaşam suyunu' çalmaya çalıştı. Indra bu durumu öğrenip Garuda'nın annesini Kadru'nun pençelerinden kurtarmak için fidye olarak amtraya ihtiyacı olduğuna inanmadı ve dev kuşla destansı bir savaş yaptı. Çatışmada güçlü Indra meşhur yıldırımını kaybetti ama sonunda amtrayı geri almayı başardı.
Başka bir hikayede, Garuda bir keresinde Okyanus tarafından istismara uğrayan bir serçenin yardımına geldi. Serçe yumurtalarını kumsala bırakmıştı ama Okyanus onları dalgalarıyla birlikte alıp götürdü. Yumurtaları için boşuna yalvaran serçe, Okyanusun kıyısını gagalayarak ona ait olmayanı geri vermesi için yalvardı. Azimli serçe kararlılığı sayesinde ünlü oldu ve kuşların kralı olan Garuda'nın ilgisini çekmeyi başardı ve böylece Garuda Okyanusu, serçenin yumurtalarını geri vermesi için tehdit etti ve eğer vermezse durmaksızın saldıracağını söyledi. Okyanus merhamet ederek memnun serçeye yumurtalarını geri verdi.
Sanatta Garuda
Garuda genellikle Vishnu'nun (Garudasana Vişnu) heykelsi temsillerinde, özellikle Madhya Pradeş'teki MÖ 5. yüzyıldan kalma Eran sütunu gibi sütunlarda, tipik kartalların aksine olağandışı bir şekilde insan başlı iki Garuda figürü bulunur. En az MÖ 1. yüzyıla tarihlenen Besnagar'daki 6,5 metre yüksekliğindeki kumtaşı sütununun da bir zamanlar bir Garuda figürünün tepesinde olduğu düşünülüyor.
Nepal sanatında Garuda genellikle genç bir yüze sahiptir ve kanatlarını genellikle bir pelerin gibi giyer. En erken tam örnek, MS 6-7. yüzyıla tarihlenen Cangu Narayana'dandır. Garuda'nın Kruth olarak bilindiği Kamboçya'da, Garuda'nın insan gövdesi vardır ve ayakları korkunç bir pençedir. Özellikle Angkor'da her iki elinde de sinek tutar ve mimari hekeltıraşlıkta yaygın bir figürdür ama aynı zamanda sık sık tapınak binalarının çatılarının köşelerinde ahşap bir destek olarak yaygınca görülür.
