Yunan mitolojisinde, Dokuz tanrıçalar, müzik, dans ve şiir gibi çeşitli sanatların tanrıçaları olarak bilinir. Dokuz tanrıçalar mükemmel sanatsal yeteneklerle kutsanmışlardır ve aynı zamanda harika bir güzelliğe, zarafete ve çekiciliğe sahiptirler. Şarkı, dans ve neşe yetenekleri, tanrıların ve insanlığın sıkıntılarını unutmasına yardımcı olmuştur ve müzisyenlere ve yazarlara daha da büyük sanatsal ve entelektüel yüksekliklere ulaşmaları için ilham vermiştir.
Dokuz tanrıçalar, çift arka arkaya dokuz gece birlikte yattıktan sonra Zeus ve Titan Mnemosyne'nin (minemosine) (Hafıza Tanrıçası) doğan kızlarıdır. Dokuz tanrıçalar aşağıdaki gibidir:
- Calliope, geleneksel olarak en önemli olan (güzel seslidir ve epik şiiri ve aynı zamanda retoriği temsil eder),
- Clio (tarihi yüceltir ve temsil eder),
- Erato (sevimli ve şarkı söylemeyi temsil eder),
- Euterpe (hoş ve lirik şiiri temsil eder),
- Melpomene (şarkı söylemeyi ve trajediyi temsil eder),
- Polymnia (tanrılara ve kahramanlara ilahiyi temsil eder),
- Terpsichore veya Stesichore (danstan zevk alır),
- Thalia (çiçek açar ve komediyi temsil eder),
- Urania (gökseldir ve astronomiyi temsil eder).
Ayrıca bazı nesneler Dokuz tanrıçalar ile ilişkilendirilmiştir ve onların özel yeteneklerini belirlemeye yardımcı olmuştur. Calliope’nın genellikle yazı tableti ve kalemi, Clio’nunbir parşömen tomarı, Euterpe'nin üflemeli bir çalgısı aulos (veya flüt) ve Thalia'nın bir tiyatro maskesi vardır.
Klasik Dokuz tanrıçaların, babalarını ve diğer Olympos tanrılarını büyük sanat ve geniş bilgileriyle eğlendirdikleri yer olan Olympus Dağı'nda yaşadıklarına inanılıyordu, ancak daha sonraki gelenekler onları tanrıçalar için büyük bir kült merkezinin olduğu yerde veya Castalian baharının şairler ve sanatçılar için favori bir yer olduğu Parnassus Dağı'na yerleştirmiştir. Olimpos Dağı'nda, Apollo Mousagetes bir anlamda Dokuz tanrıçaların koro lideriydi, ancak müzik grubuyla pek çok çocuk babası olduğu için bağlılığı müzikle sınırlı değildi. Epik şiirin tanrıçası Calliope, bazıları tarafından babasının Apollon olduğu söylenen olağanüstü yetenekli, lir çalan Orpheus'un annesiydi.
Şenlik ve keyif kaynağı dokuz tanrıçaların sanatsal yeteneklerinin üstünlüğü hafife alınamazdı. Pierus'un dokuz kızı, Helicon Dağı'ndaki Dokuz Tanrıçalar ile müzikal anlamda aptalca rekabet etmeye çalışmış ve hepsi de küstahlıklarından dolayı kuşlara dönüşmüşlerdir. Trakyalı müzisyen Thamyres (Su Perisi Agriope'nin oğlu) müzikte Dokuz tanrıçalara meydan okuyan bir başkasıdır ve kaçınılmaz bir şekilde tanrıçaları yenemedikten sonra körlük ve müzikal yeteneğini ve şarkı söylediği sesini kaybetmekle cezalandırılmıştır. Bu efsane aynı zamanda Sofokles'in bir trajedisine de konu olmuştur. Dokuz Tanrıçalar ayrıca, bu kez kithara çalan Apollon ile Athena'nın kendisine verdiği Aulosu çalan satir Marsyas arasında yapılan başka bir müzik yarışmasında da jürilik yapmışlardır. Doğal olarak, Apollo kazanmış ve Marsyas'ın derisi canlı canlı yüzülmüştür.
Teogonisinde Hesiod, Helicon Dağı'nda Dokuz tanrıçalar ile konuştuğunu ve tanrıçaların kendisine bereketli bir defne dalı verdiklerini ve tanrıların ve onların soyundan gelenlerin görkemini ilan edebilmesi için ona ilahi seslerini üflediklerini iddia etmiştir. Böylece basit çoban tarihin en önemli şairlerinden birine dönüşmüştür. Hesiodos, Dokuz tanrıçaların unutkanlığa ve sıkıntılardan kurtulmaya yardımcı olmak, belki de hafızayı kişileştiren annelerine bir denge sağlamak için yaratıldığını da belirtmiştir.
Antik Yunan'da müziğe ve Dokuz tanrıçalara büyük saygı duyulur ve evlerde, tiyatrolarda, dini törenlerde, atletizme eşlik etmek, askeri eğitimde ritim sağlamak, hasat gibi tarımsal faaliyetlere eşlik etmek için müzik çalınır ve yapılırdı. Ayrıca müzik çocukların eğitiminde önemli bir unsurdu. Örneğin, Atinalı büyük politikacı ve general Themistokles, kithara çalamadığı için kendi eğitimini eksik bulmuştur. Antik Yunan dünyası boyunca, Dokuz tanrıçalar onuruna müzik festivalleri ve yarışmalar düzenlenmiş ve Mouseia adını taşıyan felsefe okulları kurulmuştur.
Sanatta, Dokuz tanrıçalar genellikle kanatlı güzel genç kadınlar olarak tasvir edilmiştir. Dokuz tanrıçalar genellikle MÖ 5. ve 4. yüzyıla ait kırmızı ve siyah figürlü çanak çömleklerde, özellikle Apollon'un kitharasını çaldığı sahnelerde veya Marsyas ve Thamyres mitlerinin temsillerinde görülür. Apollon için önemli bir kült merkezi olan Delos'ta Dokuz tanrıçaların birçok heykeli bulunmuştur. Aynı zamanda, MÖ 5. yüzyılda Yunan sanatında ideal kadın ikonografisi Dokuz tanrıçalara çok benzemektedir. Müzik ve dolayısıyla Dokuz tanrıçalar, sevdiklerinin ölümden sonraki yaşama yolculuklarında müzik zevkini yaşayabilmeleri için mezarlara yerleştirilen zarif mezar vazoları olan üzerinde lekythoi sıklıkla bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Dokuz tanrıçaların bir grup olarak ünlü bir temsili, M.Ö. 325-300 zamanındaki bir heykel kaidesinde yer alan 3 mermer rölyefidir. ve bu heykel şimdi Atina Ulusal Arkeoloji Müzesi'nde bulunmaktadır.
